Βαλερί, Πολ

(Paul Valéry, Σετ, Ερό 1871 – Παρίσι 1945). Γάλλος ποιητής. Σπούδασε στο Μονπελιέ και από το 1894 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, όπου συνδέθηκε με τον Μαλαρμέ, ο οποίος επέδρασε αποφασιστικά στη διαμόρφωση του ταλέντου του. Με την Εισαγωγή στη μέθοδο του Λεονάρντο ντα Βίντσι (Introduction à la méthode de Léonard de Vinci, 1895) και το κομψότατο σε ύφος Μια βραδιά με τον κ. Τεστ (Une soirée avec M. Teste, 1896), έκανε βαθιά ανάλυση των θεμάτων του Εγώ και των νοητικών δυνατοτήτων του ανθρώπου. Στα πλαίσια μιας κάπως εξεζητημένης και αριστοκρατικής κομψότητας στην έκφραση, τα έργα του αυτά δίνουν το πιο ζωντανό και ανήσυχο στοιχείο της προσωπικότητάς του. Τα δύο βιβλία συνδέονται με μια κρίση που πέρασε ο ποιητής και που τον ανάγκασε, γύρω στο 1900, να απομακρυνθεί από τη λογοτεχνική του δραστηριότητα και να αφιερωθεί αποκλειστικά στη μελέτη, ιδιαίτερα των μαθηματικών. Η ετοιμασία μιας συλλογής στίχων, που γράφτηκαν γύρω στο 1890, και η οποία εκδόθηκε το 1920 με τον τίτλο Λεύκωμα παλαιών στίχων (Album de vers anciens), τον ξανάφερε κοντά στην ποίηση. Το 1917 εξέδωσε το μικρό ποίημα συμβολικού χαρακτήρα Η νεαρή Μοίρα (La jeune Parque) και ακολούθησαν το περίφημο Θαλασσινό κοιμητήριο (Le cimetière marin) και άλλες ποιητικές συνθέσεις, που εκδόθηκαν με κοινό τίτλο Γοητείες (Charmes, 1923). Ο Β., που μέχρι μια εποχή αναφερόταν ως ο μεγαλύτερος Γάλλος ποιητής του 20ού αι., αποκαλύπτει σήμερα, μαζί με τα πραγματικά μοντέρνα στοιχεία της ποιητικής του –άρνηση της έμπνευσης, λατρεία της μορφικής αυστηρότητας– σαφέστερα τα όρια του σκοτεινού του συμβολισμού που, στο όνομα του καθαρού λυρισμού και της αυστηρής πνευματικότητας, καταφεύγει σε έναν άχρωμο και συχνά ψυχρό κλασικισμό. Από τα άλλα έργα του, εκτός από τους διαλόγους του με αισθητικό-φιλοσοφικό περιεχόμενο, όπως ο Ευπαλίνος ή αρχιτέκτων (Eupalinos ou l’architecte, 1923), Η ψυχή καιο χορός (L’ ame et la danse, 1923), πρέπει ακόμα να αναφερθούν οι Ματιές στον σύγχρονο κόσμο (1931) και τα δοκίμια πάνω σε διάφορα θέματα που συγκεντρώθηκαν στους 5 τόμους των Ποικίλων του (Variété, 1924-44). Πνεύμα βαθιά διεισδυτικό χαρακτηρίζει τους τόμους στους οποίους περιέχονται οι σημειώσεις που κρατούσε σε ένα ατέλειωτο ημερολόγιο, το οποίο δημοσιεύτηκε ολόκληρο μετά τον θάνατό του με τον τίτλο Τετράδια (Cahiers). Ο Β. έγραψε και για το θέατρο· σημαντικά είναι τα δύο αποσπάσματα που εκδόθηκαν με τον κοινό τίτλο Ο Φάουστ μου (Mon Faust, 1946). Σχεδίασμα του Γάλλου ποιητή Πολ Βαλερί για το «Θαλασσινό κοιμητήριο», ποιητική σύνθεση εμπνευσμένη από το νεκροταφείο της γενέτειράς του πόλης Σετ, όπου έχει ταφεί κι ο ίδιος.